Novi nastavni plan, od septembra ove godine, u Republici srpskoj donio je promjene u udžbeniku historije za učenike devetog razreda osnovne škole.
Učenici će tako u završnom razredu učiti o novijoj historiji ovih prostora. Preciznije rečeno, učenici će učiti o historiji srpskog naroda na ovim prostorima. Dragiša Vasić, autor udžbenika “Istorija”, učenicima predočava noviju historiju više iz srpske nacionalističke pozicije nego iz pozicije objektivnog historičara, piše Faktor.
Udžbenik se, u najkraćem rečeno, vrlo površno bavi pitanjem agresije na Bosnu i Hercegovinu, iako ratna razaranja u BiH tako ne naziva, već ih očekivano spominje kao “građanski rat”. Općenito raspad Jugoslavije i devedesete vrlo površno obrađuje, a većina tema i biografija pojedinih ličnosti iz devedesetih godina prošlog stoljeća su nedorečene. Čitajući te stranice dolazite do logičnog zaključka da autor svjesno ostavlja stvari nedorečenima jer bi u suprotnom morao navesti činjenice koje se ne uklapaju u narativ vladajućih struktura u Rs-u, ali i Srbiji. Da li će nastavnici tokom predavanja djeci nešto detaljnije objašnjavati stvari i iz koje pozicije, to je sad drugo pitanje.
Izdavač je Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Istočno Novo Sarajevo. U ovom tekstu Faktor analizira njegov sadržaj, konkretnije dio od raspada Jugoslavije, rata u BiH i nastanka entiteta Republika srpska.
Udžbenik je štampan u 6.000 primjeraka i obrađuje posljednjih 140 godina historije, odnosno kako autor ističe u uvodnoj napomeni “u žiži su srpski narod i BiH”, a posmatraju se i “tokovi historije susjednih naroda, kao i tokovi evropske i svjetske historije, naročito oni koji su značajni za nacionalnu historiju”.
Draža “antifašista”
Autor poziva i čitatelje udžbenika, a podsjetimo, namijenjen je djeci 9. razreda, da kritikuju, kako bi se “u budućim izdanjima otklonile njegove slabosti i istakle njegove vrline”.
Prije lekcija o devedesetima, osvrnimo se kratko na nešto stariju historiju jer korijen onog što se desilo ’90-ih je ipak malo dublji.
Kod lekcije o antifašističkim pokretima otpora i rata u Jugoslaviji tokom 1941. do 1943. piše o četničkom pokretu i njegovovom tvorcu Draži Mihailovića. Tu se neizostavno govori o “srpskim zemljama”. Četnički pokret se opisuje kao “po karakteru antifašistički, nacionalni i građanski”. A slabosti četničkog pokreta, zamjera autor, bile su mu “nepostojanje čvrste organizacije i discipline”. O prirodi djelovanja i naslijeđu Mihailovićevih četnika se ne detaljiše.
– Pukovnik Mihailović stvorio je vojnu organizaciju čiji su pripadnici u narodu postali poznati kao četnici. Četnički pokret priznali su kralj Petar II i Vlada u izbjeglištvu. Komunisti, kao pobjednici u ratu u Jugoslaviji, Mihailovića su 1946. godine uhapsili, osudili na smrt i pogubili – piše između ostalog u udžbeniku, u kojem se autor ne zamara previše sa detaljima pa ne navodi da je Mihailović na smrt osuđen zbog ratnih zločina i kolaboracije s nacističkom Njemačkom.
Isto kao što se nije “detaljisao” o zločinima Mihailovića, tako nije ni o onima Slobodana Miloševića, Radovana Karadžića i Ratka Mladića.
Raspad Jugoslavije, Vatikan i Hollywood
Autor Vasić piše i da se Jugoslavija raspala “serijom građanskih ratova” devedesetih i tvrdi da su “SAD, Njemačka, Vatikan i drugi moćnici podržali nasilne secesije i uskratili Srbima pravo na samoopredjeljenje”. Ističe i da je Hollywood snimio 18 filmova u kojem su Srbi predstavljeni kao negativci.
– U inostranom javnom mnijenju putem medija stvarana je iskrivljena predstava o Srbima kao jedinim krivcima za rat i njegove strahote. Ta predstava bila je u saglasnosti sa politikom ondašnjih centara svjetske moći – upozorava autor male dječije glave.
Nema ni riječi o genocidu, silovanjima, spaljivanjima ljudi, opsadi Sarajeva, Bihaća, logorima, masovnim grobnicama i ostalim strahotama koje je i sud u Hagu presudio kao ratne zločine.
Autor udžbenika spominje Srebrenicu i Žepu, da ih je “krajem rata 1995. godine zauzela vojska Republike srpske”, ne navodeći da se radilo o zaštićenim UN-ovim zonama niti šta je tamošnjem bošnjačkom stanovništvu uradila ta vojska.
