Ustavni planovi RS-a: Otvaranje puta ka konfederaciji i formiranje vojske
Narodna skupština Republike Srpske sutra će raspravljati o Nacrtu novog ustava RS-a, koji predviđa brojne ključne promjene u statusu ovog entiteta.
Prema objavljenim informacijama, novi ustav bi omogućio RS-u da uspostavi konfederalne odnose sa drugim državama, formira sopstvenu vojsku i preuzme potpunu kontrolu nad imovinom.
U preambuli se ističe da RS ima pravni kontinuitet sa 9. januarom 1992. godine.
“Ustavno uređenje Republike Srpske zasniva se na pravnom kontinuitetu od 9. januara 1992. godine kao dana proglašenja Republike Srpske i 28. februara 1992. godine, kada je donesen prvi Ustav Republike Srpske; na istorijskom kontinuitetu srednjovjekovne državnosti zemalja kojima su vladale dinastije Nemanjića, Kotromanića i druge”, navodi se u preambuli.
Član 2. definiše teritorijalni suverenitet RS-a:
“Republika Srpska je suverena na svom kopnenom području potvrđenom i Opštim okvirnim sporazumom za mir u Bosni i Hercegovini, kao i rijekama, jezerima i vazdušnim prostorom iznad tih područja.”
Član 3. dodatno pojašnjava politički identitet RS-a:
“Republika Srpska je država srpskog naroda i svih naroda i građana koji u njoj žive i ravnopravno i bez diskriminacije učestvuju u vršenju vlasti.”
Prema članu 4, RS bi imala potpunu zakonodavnu, izvršnu i sudsku vlast, dok bi nadležnosti institucija BiH bile ograničene samo na ono što je izričito navedeno u Ustavu BiH.
Član 5. dalje razrađuje potencijalno istupanje RS-a iz sporazuma na nivou BiH:
“Republika Srpska suvereno odlučuje o svojim ovlašćenjima, zadržavajući pravo da svojom slobodnom voljom istupa iz sporazuma (na nivou BiH).”
Također se predviđa mogućnost potvrđivanja ovakvih odluka putem referenduma.
U članu 6. RS se daje mogućnost blokiranja odluka donesenih na državnom nivou:
“Narodna skupština i Vlada RS mogu obustaviti primjenu bilo kojeg akta, mjere ili aktivnosti organa i institucija na nivou BiH a koji nemaju osnov u Ustavu Bosne i Hercegovine.”
Dodatno, u članu 9. se spominje pravo na samopredjeljenje:
“Republika Srpska ima pravo na opredjeljenje.”
Također, predviđa se uspostavljanje specijalnih odnosa sa drugim državama i mogućnost ulaska u federacije ili konfederacije:
“Republika Srpska može uspostavljati specijalne paralelne veze, udruživati se u složene državne zajednice federalnog ili konfederalnog uređenja sa susjednim i drugim državama ili grupom država.”
Pitanje imovine RS-a dodatno je razrađeno u članu 59, gdje se navodi da entitet “samostalno i bez ograničenja upravlja i raspolaže imovinom, koja se ne može otuđiti, osim u slučaju propisanim zakonom.”
U oblasti finansija, član 76. propisuje da RS samostalno uređuje bankarski i poreski sistem. Također, RS bi imala punu kontrolu nad izbornim procesima, uključujući izbor delegata u Dom naroda Parlamentarne skupštine BiH.
Posebno važna promjena nalazi se u članu 116., gdje se eksplicitno navodi da RS formira sopstvenu vojsku, a u članu 115. se dodaje da može “proglasiti vojnu neutralnost ili odlučiti o vojnom savezu sa drugim državama.”
Ovaj nacrt ustava, ukoliko bude usvojen, mogao bi imati dalekosežne posljedice po političku stabilnost u BiH, jer predviđa paralelne institucije, preuzimanje nadležnosti države i redefinisanje odnosa sa drugim zemljama.
Cijeli dokument pogledajte ovdje.
